Początki Magnuszewa sięgają
XII wieku i wiążą się z dostojnikiem mazowieckim
Magnusem, założycielem słynnego rodu Powałów. W XIV
wieku osada była własnością rodu Magnuszewskich,
herbu Ogończyk. W 1377 roku książę mazowiecki
Ziemowit III nadaje prawa miejskie magdeburskie dla
osady targowej Magnussewo. Nadanie to potwierdza
Zygmunt I Stary w 1537r.
Wzmiankę o parafii Magnuszew w ziemi czerskiej
odnotowują rejestry poborowych z roku 1546. Od rodu
Magnuszewskich osada przechodzi do Potockich, a
następnie do Zamoyskich. W wieku XVIII Andrzej
Zamoyski uzyskuje dla Magnuszewa prawa miejskie od
króla Stanisława Augusta, co zapisano w aktach
Czerskich dnia 20 września 1776 roku. W dwa lata
później pożar niszczy miasto i kościół.
Dzięki Stanisławowi Zamoyskiemu następuje odbudowa i
rozwój Magnuszewa. Osiedlają się tu sukiennicy,
powstaje postrzygalnia, farbiarnia i folusz,
zatrudniające 18 majstrów. W latach 1786 - 1787
ordynatowa Zamoyska, Konstancja z książąt
Czartoryskich, wznosi murowany kościół wg planu
budowniczego Hempla, w stylu późno barokowym.
Kolejny pożar
hamuje rozkwit zakładów rzemieślniczych i handlu. W
roku 1867 Magnuszew utracił prawa miejskie.
Pozostałością założeń miejskich jest rozległy rynek.
W tym okresie mieszka tu ponad 1000 ludzi, z czego
220 pochodzenia żydowskiego.
W XX wieku dobra magnuszewskie należą do Jana
Zamoyskiego, rezydującego w Trzebieniu.
W czasie II wojny
światowej w okolicach Magnuszewa rozgrywają się dwie
poważne bitwy. 10 - 14 września 1939 roku wojska
polskie - 13, 19 i 20 Dywizja Piechoty oraz Wileńska
Brygada Kawalerii, osłaniając przeprawę przez Wisłę,
stoczyły tu walkę z wojskami niemieckimi. W kwaterze
na cmentarzu pochowanych jest 343 żołnierzy
poległych w tej walce. Na początku sierpnia 1944
roku wojska I Frontu Białoruskiego uchwyciły
przyczółek "warecko - magnuszewski", o który toczyły
się zacięte boje, opłacone ofiarą krwi kilkuset
żołnierzy. Ku ich czci wzniesiono na rynku w
Magnuszewie pomnik Braterstwa Broni.
W 1977 roku wieś została odznaczona Orderem Krzyża
Grunwaldu II klasy.
Dzisiaj Magnuszew jest siedzibą gminy, o powierzchni
14 000 ha, liczącej 8 000 ha ziemi
uprawnej i 2 400 ha lasów, gdzie żyje prawie 7 000
mieszkańców. Może poszczycić się nowoczesną szkołą,
w której znalazł siedzibę Zespół Placówek
Oświatowych ( szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum
oraz przedszkole).
Autor: Elżbieta Kapusta
|